فلسفه را از کجا شروع کنیم

یکی از جملاتی که بارها شنیدم این بوده که (( من یه کتاب فلسفی خوندم و اصلا نفهمیدم )). و این باعث شد که یک بار این مطلب را باز کنم و توضیح بدم که فلسفه را از کجا شروع کنیم تا ازش لذت ببریم و در زندگی بتوانیم از آن استفاده کنیم. پس اگر قصد دارید بهترین خودتان باشید با من تا انتها همراه باشید و ببنید واقعا باید فلسفه را از کجا شروع کنیم.

آموزش فلسفه

آموزش فلسفه شیوه های گوناگونی دارد ما اگر بخواهیم برای دانش آموزان یا دانشجویان فلسفه درس بدهیم نیاز است که روی یک موضوع خاص تمرکز کنیم و تنها همان مورد را آموزش دهیم یا نهایتا همان موضوع را از جهات مختلف بررسی می کنیم. اما هدف اصلی من در این مقاله این است که راهی به شما نشان دهم تا قدم به قدم با فلسفه آشنا شوید و از تمام این دانش لذت ببرید.

اما آموزش فلسفه میتواند تنها به بررسی تئوری های فلسفه هم محدود شود. و این یعنی ما می توانیم تمام نظریات فلسفی را یکی یکی بخوانیم و در مورد آنها نظرات دیگران را هم بررسی کنیم که البته این میتواند به رشد ذهن و تفکر ما کمک بسیار زیادی کند و زندگی را از جهات متفاوتی ببینیم و شاید کمی مانند یک فیلسوف زندگی کنیم.

اما اموزشی که می تواند به رشد ما و بالا بردن کیفیت زندگی ما کمک کند با موارد بالا تفاوت دارد. در این آموزش ها ما تنها به بررسی تئوری های فلسفه یا موارد خاص نمی پردازیم ما فلسفه را وارد زندگی می کنیم و کم کم یاد میگیریم که نه تنها مانند یک فیلسوف زندگی را درک کنیم بلکه فیلسوف درون خودمان را پیدا کنیم و در این مرحله ما شرایطی را طی می کنیم که دیگر به قبل برنمی گردیم و برای همیشه فلسفه در دنیای ما شکوفا می شود.

اما این روش نیاز به صبوری و پشتکار بیشتری دارد و ما نیاز به یک همراه یا راهنما هم داریم تا بتوانیم این مسیر را به درستی طی کنیم و در عین حال دچار لغزش و خطاهای فکری خودمان هم نشویم که در ادامه با مراحل این نوع آموزش آشنا می شوید.

مراحل آموزش فلسفه 

مرحله اول

در مرحله اول ما باید بفهمیم که اصلا ما برای چه منظور و هدفی می خواهیم فلسفه را بخوانیم. اگر بخواهم این را با یک مثال توضیح دهم مانند این است که ما قبل از آموزش جراحی مغز باید بدانیم که این آموزش ما را به چه چیزی می رساند و چه توانایی در ما بوجود می آید. و در فلسفه هم این موضوع مطرح است. پس ابتدا باید هدف از آموزش فلسفه عملی را درک کنیم.

هدف ما تنها یک چیز است و آن هم این است که ما خودمان را بشناسیم و این مهمترین کاری است که هر کسی در طول زندگی خود باید انجام دهد. در واقع هر دانشی برای شناخت موضوعی از کائنات بوجود می آید اما تنها دانشی که برای شناخت خودمان بوجود آمده فلسفه است. و ما درنهایت می توانیم تنها به یک سوال جواب دهیم و آن این است که : من کی هستم؟

مرحله دوم

اما در مرحله دوم باید ببینیم فلسفه را از کجا شروع کنیم که گیج نشیم و از خواندن آن لذت ببریم. ما چه به صورت آکادمی چه غیر آکادمی بخواهیم فلسفه بخوانیم باید حتما از تاریخ فلسفه شروع کنیم. بهترین و معروفترین تاریخ فلسفه های جهان، تاریخ فلسفه کاپلستون، نوشته چارلز کاپلستون. تاریخ فلسفه سیر حکمت در اروپا نوشته محمد علی فروغی و تاریخ فلسفه ویل دورانت است.

اما غیر از این، بنده کتاب دنیای صوفی را می توانم به همه معرفی کنم به عنوان اولین کتاب آموزش فلسفه، بعد از آن کتاب سیر حکمت در اروپا و بعد از آن سری کتاب های تاریخ فلسفه کاپلستون، که به عنوان کاملترین تاریخ فلسفه در جهان به حساب می آید تفاوت این تاریخ فلسفه ها در این است که هر کدام از نویسنده ها، تعبیر خودشان را دارند و البته باید گفت همگی بسیار با سواد هستند اما تفاوت های آنها بسیار جذاب است و در ضمن به ما کمک می کند که ببینیم چگونه می توان نگاه متفاوتی داشت.

مرحله سوم

خوب بعد از اینکه یک دانش کلی از فلسفه و تمام نظریات فلسفی بدست آوردیم فرصت این است که ما این دانش را به صورت تخصصی تر دنبال کنیم. باید گفت ما در فلسفه ادوار متفاوتی داریم دوران یونان باستان دوران قرون وسطی دوران رنسانس دوران مدرنیته دوران پست مدرن و دوران پسا پست مردن.

هر کدام از این ادوار شاخصه ها و پارادایم های ویژه خودشان را دارند و درضمن فیلسوفان تاثیر گذار خودشان را هم داشتند. پس اگر در تاریخ فلسفه فیلسوف یا نظریه یا دوره این به نظرتون جذاب آمد و احساس کردید با آن دوره دغدغه های مشترک دارید باید حتما تمام آن دوره را به صورت تخصصی بشناسید برای خواندن و درک بهتر فلاسفه باید دوران زندگی و شرایط زندگی و تفکر آنها را کامل شناخت و دید آنها برای چه چیزی همچین تفکری داشتند و مانند آن فیلسوف به دنیا نگاه کرد.

فلسفه و زندگی

این که فلاسفه را با دوره زندگی آنها بشناسیم و مانند آنها فکر کنیم باعث می شود کم کم شما مثل یک فیلسوف واقعی فکر کنید و زندگی کنید و کم کم فلسفه خودتان را داشته باشید چون می بینید خودتان هم به دنیای درون و بیرون از خودتان بینش خاصی پیدا کردید و این یعنی شما دارید یک محقق فلسقه می شوید.

و این همان زمانی است که متوجه می شوید رابطه فلسفه با زندگی مانند رابطه نفس کشیدن با زنده بودن است و بدون فلسفه ما فقط زنده هستیم اما زندگی نمی کنیم چون کیفیت زندگی را درک نکردیم و فقط در کمیت های زمانی و مکانی خودمان را وفق دادیم. پس برای شناخت چیزی که هستیم باید زندگی را بشناسیم تا از آن لذت ببریم.

سخن پایانی

این سخن پایان ندارد و بنده سعی می کنم در مقالات دیگر هم این بحث را ادامه دهم در ضمن دو کتابی که در این وبسایت معرفی و بفروش می رسد یعنی کتاب های دیوانه خانه عقلا و تاریخ تفکر که نوشته بنده (محمد درویشی) است هم می تواند در یادگیری فلسفه بسیار کمک کند کتاب دیوانه خانه عقلا چهار داستان فلسفی است و کتاب تاریخ تفکر در واقع تئوری کامل فلسفه ذهن می باشد.

در نهایت و در یک جمع بندی کلی باید گفت اولین شناخت شما از دانش فلسفه باید یک شناخت کلی از طریق تاریخ فلسفه ها باشد و قبل از آن هم برای آشنایی مقدماتی بهتر است با کتاب دنیای صوفی آغاز کنید بعد کتاب تاریخ فلسفه سیر حکمت در اروپا و بعد از ان هم تاریخ فلسفه کاپلستون و بعد از آن به سراغ دوره ای بروید که در آن دغدغه های مشترکی با فیلسوفان داشتید و شرایط زندگی و تحولات تاریخی آن دوران را به همراه فلسفه آن فیلسوفان مطالعه کنید تا بتوانید مانند یک فیلسوف فکر کنید و مانند یک فیلسوف زندگی کنید.

در نهایت چیزی که به شما می رسد یک بینش و نگاه کلی است که ما به آن می گوییم جهانبینی که می توانید متوجه شوید چه چیزهایی در زندگی شما وجود داشته که هرگز ندیده بودید و چگونه می توانید از زندگی لذت ببرید. امیدوارم که این گفتار برای شما مفید بوده باشد و از خواندن آن لذت برده باشید.